από τον Παναγιώτη Νηφόρο 

Ενδέχεται να έχετε ακούσει ότι η Ιαπωνία δεν είναι ιδιαίτερα ανεκτική σε σχέση με την εξωτερική εμφάνιση των ατόμων που μοιάζει να μην είναι και πολύ συμβατική. Ό, τι  μπορεί να θεωρηθεί μοντέρνο, αλλά και ταυτόχρονα κοινότοπο για τη δυτική κουλτούρα, προσλαμβάνεται διαφορετικά στην Ιαπωνία. Στην προκειμένη περίπτωση αναφερόμαστε στα άτομα που έχουν τατουάζ και γένια, τα οποία φαίνεται να αντιμετωπίζουν τη δυσαρέσκεια σε κάποιους εργασιακούς χώρους ή σε χώρους ευρύτερων αθλητικών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Δίνεται η εντύπωση ότι στιγματίζονται οι προσωπικές αυτές επιλογές εμφάνισης. Σαν ιδιαιτερότητες που μπορεί και να δυσκολέψουν τα άτομα που προέρχονται κυρίως από το εξωτερικό και αναζητούν δουλειά, κινούνται σε σχολεία, γυμναστήρια, πισίνες κ.λπ.

Τα τατουάζ στην Ιαπωνία, εδώ και πολλά χρόνια, έχουν συνδεθεί με εγκληματίες και τη Yakuza. Οι περισσότερες δημόσιες εγκαταστάσεις, όπως γυμναστήρια, πισίνες δεν επιτρέπουν ελεύθερα την είσοδο σε άτομα όταν φέρουν εμφανέστατα τατουάζ. Υπάρχει η προκατάληψη ότι όσοι έχουν τατουάζ μπορεί να είναι επικίνδυνα άτομα, οπότε πρέπει να αποκλείονται από συγκεκριμένους χώρους, αποτρέποντας έτσι τα όποια προβλήματα μπορεί να δημιουργηθούν. Φαίνεται πως τα πράγματα έχουν χαλαρώσει αρκετά μετά τους Ολυμπιακούς του ‘20.

Το να έχεις τατουάζ στην Ιαπωνία, στην κοινωνική ζωή δεν μοιάζει προβληματικό. Αυτό σημαίνει ότι δεν αποστρέφουν τα βλέμματα σε δημόσιο χώρο ούτε κοιτούν περίεργα, ούτε  συμπεριφέρονται επιφυλακτικά, οπότε δεν χρειάζεται να ντρέπεται κανείς ή να προσπαθεί να κρύψει τα τατουάζ του. Όμως στον χώρο της εργασίας ή σε κάποιο γυμναστήριο επιβάλλεται να τα καλύπτει. Είναι σαν να μην παραβαίνει άτυπους ισχύοντες κανόνες, που είναι αναγκαίο να τους σέβονται όλοι, ώστε να λειτουργούν τα πάντα απρόσκοπτα. 

Να σημειώσουμε, όμως, ότι και σε πολλά μέρη του κόσμου η επίδειξη ενός τατουάζ μπορεί να θεωρηθεί αντιεπαγγελματική, ειδικά όταν κανείς εργάζεται σε σχολείο ή όταν πηγαίνει για συνέντευξη εργασίας. Στην Ιαπωνία, μπορεί να καλύψει τα σημεία αυτά με την κατάλληλη ενδυματολογική επιλογή, ακόμη και με περιβραχιόνια με υπεριώδη ακτινοβολία που μάλιστα πολλοί φορούν για να μαυρίσουν κυρίως κατά τη διάρκεια του ζεστού ιαπωνικού καλοκαιριού.

Στις πισίνες ή στα γυμναστήρια μπορεί να είναι πιο δύσκολα, ανάλογα με τον αριθμό των τατουάζ του κάθε θαμώνα και το σημείο όπου βρίσκονται, αφού τα περισσότερα σημεία του σώματος παραμένουν ακάλυπτα. Ίσως φορώντας ένα αξεσουάρ για τον ιδρώτα, ή ζώνες στήριξης ποδιών και χεριών ή μακρυμάνικο δροσερό μπλουζάκι για μεγαλύτερη κάλυψη… Υπάρχουν δηλαδή επιλογές. Όταν κινείται κανείς διακριτικά και δεν προκαλεί, δεν αφήνει περιθώρια για προστριβές και προβλήματα. 

Τα γένια θεωρούνται επίσης αντιεπαγγελματικά στον ιαπωνικό χώρο εργασίας. Ίσως αυτό να οφείλεται στο ότι τα γένια δεν είναι τόσο συνηθισμένα στα πρόσωπα των Ιαπώνων. Μπορεί να θεωρηθεί ως στοιχείο που παραπέμπει στον ατημέλητο χαρακτήρα, στην πλημμελή προσωπική υγιεινή, στην ακαταστασία και στην ασυνέπεια. Οι περισσότερες ιαπωνικές εταιρείες θέλουν να δώσουν μια άψογη εικόνα στους πελάτες τους. Αυτή η λογική ακολουθείται και με πολλούς φορείς διδασκαλίας αγγλικών. Ορισμένες μάλιστα εταιρείες υπογραμμίζουν το «χωρίς γένια» ως μία από τις απαιτήσεις της δουλειάς σε μια προσπάθεια να παρουσιάσουν τους υπαλλήλους τους ως σωστούς επαγγελματίες για τους Ιάπωνες πελάτες.

Έχουν υπάρξει αναμφίβολα περιπτώσεις που υποψήφιοι εργαζόμενοι απορρίφθηκαν από θέση εργασίας στην Ιαπωνία, επειδή είχαν γένια. Άλλωστε στις επαγγελματικές συνεντεύξεις επικρατεί συνήθως το φαίνεσθαι, η αρχική εντύπωση που σχηματίζουμε για κάποιον που προφανώς εμπεριέχει αρκετές προκαταλήψεις και στερεότυπα. 

Ωστόσο, αν έχει κανείς εμπιστοσύνη στον εαυτό του, αυτοπεποίθηση και υψηλή αυτοεκτίμηση, μάλλον δεν προτίθεται να υποκλιθεί σε κάποιους επιβεβλημένους κώδικες εμφάνισης. Μην αλλάζοντας τις επιλογές του, επισημαίνει κατ’ αυτό τον τρόπο ότι η εργασία που πρόκειται να κάνει, στηρίζεται στην προσωπικότητα, στις δεξιότητες, στις γνώσεις του και όχι σε ένα τυπικό εξωτερικό στοιχείο εμφάνισης. Εφόσον διατηρείται τακτοποιημένο και περιποιημένο το μούσι, γίνεται σιγά-σιγά αποδεκτό από μεγάλο αριθμό εταιρειών και δεν φαίνεται να επιθέτει πλέον ιδιαίτερο πρόβλημα στις προσλήψεις.

Ίσως τα πράγματα να αλλάζουν γρηγορότερα από ό, τι πιστεύουμε. Ίσως οι προκατειλημμένες αντιλήψεις ως προς τα γένια και τα τατουάζ να ήταν μεν ένα ταμπού, αλλά η σημερινή πραγματικότητα αποδεικνύεται πιο ανεκτική, ελαστική, πιο ανοικτή, ευέλικτη, προσαρμοστική.

Σεβόμενη την ατομική ελευθερία όλων, η ιαπωνική κοινωνία, εν τέλει, τα αντιμετωπίζει λιγότερο άσχημα από όσο νομίζουμε όσους πιθανώς διαφοροποιούνται.

Πηγή: jobsinjapan.com 

Μάθε περισσότερα για για την τέχνη του τατουάζ στην Ιαπωνία, ή αλλιώς Irezumi εδώ.