από τον Kalivo

Στο προηγούμενο επεισόδιο: Στο part1 του ‘Tι είναι shounen;?’ είδαμε τη σημασία της λέξης shounen, «μελετώντας» λίγα ιαπωνικά. Καιρός όμως να προχωρήσουμε στα πιο σημαντικά, στα πιο ουσιώδη ζητήματα που απασχολούν κάποιον που αναρωτιέται τι είναι shounen. Τι είναι εκείνο που κάνει κάτι, ένα manga ή anime να θεωρείται shounen. Τι ορίζει ένα shounen;;;

Λοιπόν, χαίρομαι που ρωτάς. Πάμε να δούμε μαζί την απάντηση. Πάμε να ανακαλύψουμε, να βρούμε τι είναι shounen!

Ας ξεκινήσουμε με τα anime, που σαν μέσο θέασης/«τηλεοπτικό», νομίζω πως στη χώρα μας είναι πιο δημοφιλή από τα manga. Μην φανταστείτε παρόλα αυτά ότι τα manga δεν είναι γνωστά ή ότι τα shounen anime και manga έχουν ιδιαίτερα μεγάλες διαφορές. Παρακολουθούμε, λοιπόν, ένα anime ήρεμα και ωραία στην οθόνη μας και ξαφνικά η χαλαρότητα χαλάει, γιατί προσπαθούμε (ίσως και απελπισμένα, αφότου διαβάσαμε το part1) να καταλάβουμε. Είναι shounen αυτό που βλέπω και τι το κατατάσσει στην κατηγορία αυτή;

Ένα shounen anime συνήθως έχει για βασικό πρωταγωνιστή, κατά βάση, ένα νεαρό αγόρι. Έναν έφηβο που στον αντίστοιχο φανταστικό (ή και όχι) κόσμο που βρίσκεται τοποθετημένος κάνει τώρα τα πρώτα του βήματα στην κοινωνία. Λογικό δεν είναι άλλωστε; Αφού είπαμε ότι shounen σημαίνει νεαρό αγόρι στο κάτω-κάτω. Ωστόσο, και τα ecchi anime έχουν νέο, αρσενικού γένους πρωταγωνιστή. Βέβαια, τα ecchi δεν έχουν και μεγάλη σχέση ως προς το περιεχόμενο με τα shounen anime. Για εσάς τα πονηρά μυαλά θα έρθει και άρθρο με ‘τι είναι ecchi‘ και θα τα πούμε ή μάλλον θα τα «δείξουμε» αναλυτικά. Stay tuned!

Οπότε, δεν φτάνει μόνο το γένος και η ηλικία του πρωταγωνιστή για να διακρίνουμε το shounen. Αυτό έλειπε! Ένα παραπάνω, όμως, στοιχείο για τα shounen, το εντοπίσαμε ήδη. Ποιο είναι αυτό; Μα, η «ενηλικίωση» του πρωταγωνιστή. Όχι η ηλικιακή! Η νοητική και ενίοτε η συναισθηματική, αλλά όχι με όρους ερωτικού περιεχομένου. Αναφέρομαι στην καθημερινότητα του πρωταγωνιστή γεμάτη με τις δυσκολίες, τους κινδύνους, αλλά και τους αγαπημένους φίλους και συγγενείς. Τις αντιξοότητες και τα συναισθήματα για τα οικογενειακά και φιλικά πρόσωπα. Καθώς ο πρωταγωνιστής «περνά» μέσα από την καθημερινότητα, μαθαίνει να φροντίζει για εκείνον και για την παρέα του. Μαθαίνει να σκέφτεται τρόπους, ώστε να μην μπλέξει κανένας σε κάτι που πιθανόν να τον θέσει σε κίνδυνο. Και όταν ο κίνδυνος είναι αναπόφευκτος, μαθαίνει να παίρνει αποφάσεις, να διαλέγει πως θα πράξει, τι θα κρατήσει και τι θα αφήσει. Με κύριο στόχο να σώσει αυτούς που είναι σημαντικοί για τον ίδιο και ταυτόχρονα, όσο είναι δυνατό, να μην πληγώσει κανέναν.

Και φτάνοντας σε αυτό το σημείο, δεν γίνεται να μην αναφέρω τη «δύναμη της φιλίας», όπως οι λάτρεις του είδους αρέσκονται να την καλούν, όταν αυτή κάνει την πολυαναμενόμενη εμφάνισή της. Για τα shounen, όπως ήδη περιέγραψα, τεράστιο ρόλο παίζει η παρέα του πρωταγωνιστή. Φτάνει στο σημείο όπου οι φίλοι, με τους οποίους μοχθεί για το ίδιο πράγμα, να θεωρούνται ίσως ακόμα και κάτι υπεράνω της οικογένειας. Είναι ένα θεμέλιο κίνητρο που οδηγεί τον βασικό χαρακτήρα να εξελιχθεί και να γίνει καλύτερος. Να μοχθήσει για την παρέα του. Φυσικά, η ώθηση αυτή, όταν έρθει η ώρα της μάχης, γίνεται δύναμη που μπορεί να κάνει πολλά σπουδαία πράγματα, για αυτό και το όνομά της. 

Εμφανίζεται δηλαδή άλλο ένα ουσιώδες χαρακτηριστικό των shounen: η περιπέτεια του  πρωταγωνιστή και της παρέας του. Οι μάχες και οι σκληρές αναμετρήσεις. Ανάμεσα σε ποιους; Στην παρέα και στους εχθρούς της. Στο καλό και το κακό αντίστοιχα. Στα shounen είναι έντονος αυτός ο διαχωρισμός σε δύο κατηγορίες. Σε εκείνους που αντιπροσωπεύουν την καλοσύνη, τις αγαθές πράξεις και σκέψεις, και σε εκείνους που θέλουν τη διάλυση του κόσμου, την τρομοκρατία των αθώων και τον πόνο. Ο πρωταγωνιστής πάντα είναι ένα αρκετά ηθικό και καλοσυνάτο άτομο με ανάλογες σκέψεις που συνδυάζονται από κατάλληλες πράξεις. Σε όλο του το ταξίδι κυνηγάει να διώξει την αδικία και την κακία, και να επιτύχει την ύπαρξη ενός ειρηνικού και όμορφου κόσμου. Κάποιοι από τους «κακούς» μένουν πιστοί στους σκοπούς τους για καταστροφή και άλλοι είναι εκείνα τα μαύρα πρόβατα που χάθηκαν. Είναι στο χέρι, στην «ενηλικίωση» που έλεγαν πιο πριν, του πρωταγωνιστή να κρίνει και να τους δείξει τον σωστό δρόμο και να αποφασίσει να τους δώσει μια ευκαιρία (σε όσους το ζητούν) να γίνουν άσωτοι υιοί και να γυρίσουν πίσω στην καλοσύνη. 

Άρα τα shounen anime έχουν αξιοπρεπείς (καθώς πρέπει, τύπους και υπογραμμούς, βράχους ηθικής) και καλοκάγαθους πρωταγωνιστές, σε νεαρή ηλικία που μεγαλώνοντας μαθαίνουν το πραγματικό «πρόσωπο» του κόσμου και προσπαθώντας να τον καλυτερέψουν, αλλάζουν και βρίσκουν ταυτόχρονα το δικό τους αληθινό «πρόσωπο». Επομένως, σχετίζονται σε μεγάλο και αξιοσημείωτο βαθμό με είδη, όπως η δράση-περιπέτεια, φαντασία και υπερδυνάμεις. Δεν είναι όμως τα μόνα είδη που μπορεί να βρει κανείς στα shounen, αλλά… next part! Και μην το χάσετε, γιατί θα έχει και έκπληξη!

Δεν γίνεται όμως να το κόψω έτσι άχαρα. Ακόμα δεν είπα τίποτα για τα manga, τα οποία προηγουμένως «ξέκοψα» από τα anime. Ό,τι διαβάσατε άνωθεν ισχύει και για τα manga! (χαχα, κάπου εδώ γελάτε, γιατί μάλλον νομίζετε ότι κάνω πλάκα. Όχι, δεν αστειεύομαι!). Το ουσιαστικό κομμάτι που αλλάζει είναι ο τρόπος που θα πετύχουν τα όσα είδαμε. Τα manga πολλές φορές έχουν τον χρόνο και την άνεση να «μιλήσουν» λίγο περισσότερο για τον πρωταγωνιστή του και τις σκέψεις του. Μέσα από την δική του περιγραφή και ματιά παρουσιάζουν και τον υπόλοιπο κόσμο. Έτσι δίνουν και αυτά μια διαφορετική αίσθηση στον κόσμο του shounen, μένοντας ωστόσο πιστά στις βασικές «αρχές» του. Έχουν και αυτά τα χαρακτηριστικά που ανέφερα και σε γενικές γραμμές δεν διαφέρουν ιδιαίτερα από τα anime.

Τελικά το μυστήριο δεν λύθηκε πλήρως! Δεν δώσαμε οριστική απάντηση, και spoiler alert δεν θα δώσουμε, αλλά μην ανησυχείτε, έχουμε αρκετό χρόνο για να εξερευνήσουμε τα μυστικά που κρύβονται πίσω από το shounen. Και ας μην πούμε με καθορισμένο τρόπο, «να τι είναι shounen». Γιατί ποια η μαγεία, αν ήταν όλα προκαθορισμένα! 

Πηγές: en.wikipedia.org, en.wiktionary.org,nihongo.monash.edu, tvtropes.org