από τον Στέλιο Πετράκη

Έχει περάσει παραπάνω από ένας αιώνας από την εμφάνιση των «Iαπωνικών Κινουμένων Σχεδίων», των “anime” όπως έχει επικρατήσει να λέγονται παγκοσμίως.

Τα πρώτα φιλμ ήταν κυρίως διαφημιστικά φιλμ για εταιρείες, ταινίες εκπαιδευτικού περιεχομένου για λογαριασμό της κυβέρνησης αλλά και προπαγανδιστικά anime για τον Ιαπωνικό Στρατό.

Τα μικρά ιαπωνικά Studios της εποχής είχαν να ανταγωνιστούν την παντοδύναμη (τότε και τώρα) Disney και παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον η εξέλιξη των anime από τότε μέχρι τη σημερινή μορφή τους, την παγκόσμια πια δημοφιλία τους και τις τεχνολογικές καινοτομίες που προέκυψαν, ώστε να καθιερωθούν τα anime σαν ένα ξεχωριστό είδος, διαφορετικό από τα «κινούμενα σχέδια για παιδιά» με εκατομμύρια fans σε ολόκληρο τον κόσμο.

Στόχος του παρόντος άρθρου, όμως, δεν είναι η Ιστορική αναδρομή και η παρουσίαση της τεχνολογικής εξέλιξης των anime (θα το κάνουμε αυτό σε μελλοντικό άρθρο), αλλά η διερεύνηση της παγκόσμιας επιτυχίας αυτού του είδους που αναμφισβήτητα αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά, εξαγώγιμα, πολιτιστικά προϊόντα της Ιαπωνίας.

Στις μέρες μας δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην γνωρίζει τα “pokemon”, το “Dragonball”, την “Sailormoon” και την “Hello Kitty”, ενώ αν συνεχίσει να αυξάνεται έτσι η δημοφιλία τους, κάτι που το ευχόμαστε ολόψυχα, σύντομα όλοι θα γνωρίζουν και τα λιγότερο γνωστά anime ενώ με πολύ γοργούς ρυθμούς κερδίζουν έδαφος και τα anime που δεν απευθύνονται σε παιδιά ή εφήβους, αλλά σε ενηλίκους.

Πλατφόρμες – Κολοσσοί με εκατομμύρια συνδρομητές ανά τον κόσμο, όπως το Netflix, εντάσσουν στο περιεχόμενό τους ολοένα και περισσότερο υλικό του είδους. Από «κλασικές» σειρές, όπως είναι τα "Neon Genesis Evangelion”, "Mobile Suit Gundam", "Code Geass", "Jojo’s Bizzare adventure" κ.α. σε σύγχρονα anime, όπως τα “The Seven Deadly Sins” και “Baki”. Πρόσφατα μάλιστα το Netflix πρόσθεσε στο περιεχόμενό του πλήθος anime ταινιών του Studio Ghibli και όπως όλα δείχνουν, για καλή τύχη των συνδρομητών τους, το περιεχόμενο θα συνεχίσει να εμπλουτίζεται. Δεν χρειάζεται ειδικές γνώσεις marketing για να αντιληφθεί κανείς πως όπου υπάρχει ζήτηση υπάρχει και προσφορά, κάτι που φαίνεται να έχει αντιληφθεί το Netflix.

Μια άλλη συνδρομητική πλατφόρμα, αποκλειστικά για anime είναι το Crunchroll, το οποίο –συμφώνα με τους ίδιους- μετρά 3 εκατομμύρια συνδρομητές επί πληρωμή με πρόσβαση σε όλο το περιεχόμενό τους, ενώ αν προσθέσουμε σε αυτούς και εκείνους που δεν πληρώνουν κάποιο αντίτιμο, έχοντας πρόσβαση σε περιορισμένο όγκο υλικού του Crunchroll, τότε ο αριθμός τους εκτοξεύεται στα 70 εκατομμύρια (!) , σύμφωνα πάντα με το ίδιο το Crunchroll.

Δεν μπορεί ασφαλώς να θεωρηθεί τυχαίο το γεγονός ότι ενώ τα anime αποκτούν ολοένα και περισσότερους θαυμαστές και οι επί πληρωμή πλατφόρμες εντάσσουν τα anime στο περιεχόμενό τους, την ίδια ώρα έχει εξαπολυθεί ένα πρωτόγνωρης έκτασης «κυνηγητό» ενάντια στις σελίδες που διαθέτουν αυτό το περιεχόμενο δωρεάν, όπως είναι το Kissanime και άλλες αντίστοιχες σελίδες. Βλέπουμε παρόλα αυτά, πως οι «πειρατές» των anime βρίσκουν τρόπους ώστε να εξακολουθούν να διαθέτουν το περιεχόμενό τους δωρεάν.

Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε τα τεράστια κέρδη από κάθε λογής παρεμφερές εμπόρευμα και υλικό (video games, ρουχισμός, αξεσουάρ και γενικά merchandise), είναι εύκολο να αντιληφθούμε ότι αυτή τη στιγμή τα anime κερδίζουν αμέτρητους θαυμαστές σε παγκόσμιο επίπεδο, με πολύ γρήγορους ρυθμούς και η ήδη μεγάλη, εμπορική τους αξία αυξάνεται θεαματικά.  

Μεγάλα συνέδρια για τα anime γίνονται σε κάθε μεγάλη πόλη του κόσμου. Σε όλα τα μεγάλα comic con τα anime/manga καταλαμβάνουν ένα πολύ μεγάλο μέρος των εκθεμάτων. Τα εξειδικευμένα καταστήματα με anime εμπόρευμα (όπως το «δικό» μας Anime House) πληθαίνουν, ενώ το Hollywood βλέπει με πολύ καλό μάτι τα live action adaptations γνωστών anime, κάτι που δεν είναι απαραίτητα «καλό» όσον αφορά το τελικό αποτέλεσμα. Η μεταφορά ενός anime σε live action είναι δύσκολο εγχείρημα με αποτέλεσμα οι fans του είδους να ασκούν –σχεδόν πάντα- αρνητική κριτική στις όποιες live action μεταφορές γίνονται είτε από τα Αμερικανικά, είτε από τα Ιαπωνικά studios.

Ας έρθουμε όμως για λίγο στα καθ’ ημάς και ας δούμε πως έχει διαμορφωθεί το anime τοπίο στην Ελλάδα.

Είναι γεγονός πως ότι ισχύει σε παγκόσμιο επίπεδο, ισχύει σε μικρογραφικό και για τη χώρα μας. Οι θαυμαστές των anime πληθαίνουν, η αγορά αποκτά με μικρά βήματα δυναμική, αξιόλογοι Έλληνες cosplayers κατασκευάζουν κοστούμια εμπνευσμένα από anime, ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός αφιερωμένος σε αυτή την κουλτούρα, το Greek Otaku Radio όχι απλά «καλά κρατεί», αλλά μεγαλώνει και αποκτά περισσότερους ακροατές κάθε χρονιά (αν δεν παινέψεις το σπίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει λένε), ενώ τα pokemon και η Hello Kitty παραμένουν εξαιρετικά δημοφιλή στα μικρά παιδιά.

Τι γίνεται όμως με τα shonen anime και με εκείνα που απευθύνονται σε ενηλίκους; Εδώ τα πράγματα είναι μεν καλύτερα από ότι ήταν πριν από μερικά χρόνια, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι στο σημείο που θα έπρεπε ή που θα θέλαμε όλοι εμείς που αγαπάμε τα anime να βρίσκονται.

Η γενιά των 40+, όπως ο υπογράφων το άρθρο, πλέον μεταλαμπαδεύουμε την αγάπη μας για αυτή την κουλτούρα στα παιδιά μας. Η 7χρονη κόρη μου δεν ξέρει μόνο τα Pokemon και τη Sailormoon, αλλά έχει δει Naruto, Fairy Tail κ.α. και ανυπομονεί να μεγαλώσει για να δει και άλλα anime «για μεγάλους» όπως σωστά τα αποκαλεί. Ευχάριστη έκπληξη αποτελεί το γεγονός πως δεν είναι η μοναδική αφού από ότι μου μεταφέρει, στο σχολείο της υπάρχουν και άλλα παιδάκια που παρακολουθούν με τους γονείς τους anime. Ένα ιδανικό σενάριο θα είναι σε 2- 3 γενιές από τώρα να είναι εξοικειωμένοι με αυτό το μοναδικό πολιτισμικό φαινόμενο όλοι οι Έλληνες.

Οι ελληνικοί τηλεοπτικοί σταθμοί όμως δεν προβάλλουν anime!

Αν εξαιρέσει κανείς pokemon, yu-gi-oh και μερικά άλλα, τα οποία λόγω της τεράστιας δημοφιλίας τους οι ελληνικοί τηλεοπτικοί σταθμοί δεν θα μπορούσαν να μην τα εντάξουν στο πρόγραμμά τους, παραμένει γεγονός πως αυτή τη στιγμή ούτε ένας ελληνικός τηλεοπτικός σταθμός δεν προβάλλει ένα anime «για μεγάλους» ή έστω ένα  shonen σαν το Naruto. Επίσης, είναι αξιοσημείωτη η παντελής απουσία προβολών αριστουργηματικών ταινιών, όπως εκείνες που μας συνηθίζει το Studio Ghibli.

Έχοντας δουλέψει στην τηλεόραση ως ηθοποιός σε τηλεοπτικές σειρές και από το λίγο που μπορώ να αντιληφθώ, μπορώ να πω πως και εδώ εφαρμόζεται η λογική της προσφοράς και της ζήτησης που λέγαμε παραπάνω. Ο κόσμος ζητάει σαπουνόπερες; Σαπουνόπερες θα προβάλλουν τα κανάλια. Ο κόσμος θέλει reality, αυτό θα προβάλλουν τα κανάλια. Ο κόσμος όμως θέλει και anime και πλέον δεν είμαστε τόσο λίγοι όσοι στο παρελθόν. Είμαι σχεδόν σίγουρος, και νομίζω θα συμφωνήσουν αρκετοί μαζί μου, πως αν προβαλλόταν το Bleach, το Death Note ή κάποιο άλλο anime σε «καλή» τηλεοπτική ώρα, θα σημείωνε καλές τηλεθεάσεις, ικανές να κάνουν τους ελληνικούς τηλεοπτικούς σταθμούς να δουν με άλλο μάτι την ένταξη των anime στο πρόγραμμά τους.

Προφανώς όσοι αγαπάμε το είδος το επικοινωνούμε στους συγγενείς, τους φίλους και τους γνωστούς μας, αλλά αυτό δεν μοιάζει να είναι αρκετό. Πρέπει να το επικοινωνήσουμε και στους «υπεύθυνους προγράμματος» των τηλεοπτικών σταθμών, να επικοινωνήσουμε αυτή τη «ζήτηση».

Ειλικρινά πιστεύω πως πρέπει να διεκδικήσουμε την ένταξη των anime στα προγράμματα των ελληνικών καναλιών και ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι απλός, γρήγορος και ανέξοδος. Λέγεται “email”. Αλήθεια, πόσοι από εμάς έχουν στείλει ένα email στον τάδε τηλεοπτικό σταθμό, ζητώντας τους να προβάλλουν την τάδε ταινία του Μιγιαζάκι ή την τάδε shonen σειρά; 

[O Στέλιος Πετράκης είναι επαγγελματίας ηθοποιός, Θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης. Έχει συμμετάσχει σε πολλές τηλεοπτικές σειρές, ενώ το 2017 ίδρυσε την Ομάδα Παραστατικών Τεχνών “akatsuki”, μια θεατρική ομάδα με στόχο να μεταφέρει την anime αισθητική στη θεατρική σκηνή.]